P-ciała antycytrulinowe (aCCP)

Badanie wykorzystywane w diagnostyce reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS). Ma istotne znaczenie  diagnostyczne we wczesnym i niezróżnicowanym zapaleniu stawów u chorych z niejednoznacznymi objawami; umożliwia  określenie postępującej formy choroby.  Przeciwciała IgG przeciwko cyklicznemu peptydowi cytrulinowemu  (anty-CCP) są specyficznym markerem RZS. Epitopy (miejsca wiązania)  dla przeciwciał anty-CCP powstają  w  białkach  prekursorowych należących do grupy filaggrin  w komórkach epidermalnych maziówki chorego stawu.  Proces tworzenia nowego epitopu polega na potranslacyjnej przemianie aminokwasu argininy w cytrulinę w procesie deiminacji pod wpływem enzymu deiminazy,  której podniesiona aktywność jest jednym z  objawów choroby. Nowopowstałe struktury białek cytrulinowych stymulują powstawanie autoprzeciwciał anty-CCP należących, obok przeciwciał przeciwkeratynowych, przeciwfilagrynowych i przeciw czynnikowi okołojądrowemu, do grupy autoprzeciwciał obecnych we krwi chorych na reumatoidalne zapalenie stawów. Oznaczanie anty-CCP charakteryzuje się swoistością diagnostyczną dla RZS zdecydowanie wyższą niż czynnik reumatoidalny (RF), przy zachowaniu porównywalnej z RF czułości diagnostycznej. Pomiar anty-CCP, zwłaszcza z dodatnim RF,  pozwala na różnicowanie RZS z innymi rodzajami zapalenia stawów, innymi chorobami tkanki łącznej i infekcjami. Potwierdza ponadto rozpoznanie u chorych na tzw. seronegatywny RZS (ujemny RF).  Oznaczenie anty-CCP pozwala na ocenę ciężkości choroby i wskazanie chorych zagrożonych  rozwojem nadżerkowej postaci choroby (łączne oznaczenie RF i anty-CCP).