PSA wolny

Wielkość stężenia we krwi PSA wolnego, fPSA (ang. free PSA), nabiera znaczenia diagnostycznego wyłącznie w odniesieniu do stężenia PSA całkowitego we krwi – oznaczanego jako PSA lub tPSA (ang. total PSA), stąd na wynikach pomiaru stężenia fPSA nie podaje się zakresu wartości prawidłowych. Wskaźnikiem ryzyka obecności raka prostaty (CaP) staje się dopiero wielkość stosunku liczbowego stężeń fPSA do tPSA – fPSA/ tPSA.  Specyficzny antygen prostaty, PSA (ang. Prostate Specific Antygen)  jest uwalnianym do krwi białkiem, wytwarzanym u mężczyzn wyłącznie przez komórki gruczołu krokowego, co przesądza o jego swoistości jako biochemicznego markera stanów fizjologicznych  i patologicznych prostaty. PSA jest najszerzej znanym markerem raka prostaty CaP (łac. Carcinoma prostatae), a jego odkrycie spowodowało znaczny postęp w profilaktyce, diagnostyce oraz monitorowaniu zaawansowania i przebiegu leczenia tej choroby.  Interpretacja wyników pomiaru  PSA wymaga znajomości  wieku badanego, wywiadu w kierunku chorób układu moczo-płciowego i odniesienia do  stanu klinicznego pacjenta. Stężenie PSA w krwi rośnie wraz z wiekiem i dlatego zakresy referencyjne przedstawiane są w przedziałach wiekowych, najczęściej dekadach, choć optymalne jest odnoszenie stężenia u badanego do ciągłego wykresu zmian wraz z wiekiem. Znaczenie diagnostyczne PSA w diagnostyce CaP wzrosło wraz z identyfikacją jego form w krążeniu.