Alfa-1-antytrypsyna

Alfa-1 antytrypsyna jest krążącym w krwi inhibitorem enzymów proteolitycznych (np. katepsyny G), a przede wszystkim elastazy, należącym do inhibitorów serynowych (serpin). Jest produkowana  głównie w wątrobie oraz przez makrofagi. Należy do białek ostrej fazy i jej stężenie gwałtownie wzrasta w ostrej fazie zapalenia.  Elastaza jest uwalniana w nadmiarze przez neutrofile w wyniku reakcji zapalnej, a blokująca jej działanie AAT chroni tkankę łączną przed uszkodzeniem. Prewalencja niedoboru  AAT wynosi 1 na 3000 osób. Niedobór  AAT łączy się z wyższym ryzykiem chorób płuc i wątroby. Spadek stężenia AAT poniżej 40% wartości referencyjnej prowadzi do uszkodzenia tkanki płucnej skutkującego rozedmą płuc. Osoby ze stężeniem  AAT w krwi wyższym niż 0,6 g/l wydają się być przed chorobą płuc zabezpieczone. AAT jest kodowana przez wysoce polimorficzny gen SERPINA1,  posiadający 100 alelli. Głównym allelem „prawidłowym”  dla AAT jest allel M, głównymi „nieprawidłowymi”  allele S i Z. Niedobór  AAT dziedziczy się autosomalnie,  przy czym stężenie AAT w krwi jest wypadkową działania dwóch współistniejących alleli,  np. M i M, M i Z,  itd. U większości chorych na niedobór AAT  przebieg choroby  jest bezobjawowy lub skąpo objawowy. Postać wątrobowa choroby ujawnia się zwykle u dzieci w 4-8 tygodniu życia jako  przedłużona, cholestatyczna żółtaczka lub noworodkowe zapalenie wątroby. Stężenie AAT w krwi poniżej 0,5 g/L (11 μM) jest wskazaniem do dalszej diagnostyki – określenia fenotypu i/lub badań genetycznych. Uszkodzenie wątroby występuje  u chorych z fenotypem AAT:  ZZ  lub Null,  gdyż  wariant AAT produkowany przez homozygoty ZZ prowadzi do agregacji komórek wnętrza wątroby.  U osób dorosłych choroba wiążę się głównie z układem oddechowym (przewlekłą obturacyjną chorobą płuc), spowodowaną utratą elastyczności przez uszkodzone pęcherzyki płucne i oskrzeliki,  rzadko z przewlekłym zapaleniem  wątroby.  Niski poziom AAT występuje także w  zespołach utraty białek i zespole niewydolności noworodków.