Czym jest cukrzyca i jak duża jest skala tej choroby?
Jakie objawy są typowe dla cukrzycy?
- wzmożone pragnienie i łaknienie,
- suchość w ustach,
- nagła zmiana wagi bez zmian w diecie,
- nieuzasadniona senność, zmęczenie i apatia,
- częste oddawanie moczu,
- nocne skurcze łydek,
- problemy z koncentracją.
Jakie powikłania zdrowotne niesie cukrzyca?
- hipoglikemia (niedocukrzenie – stan, gdy poziom cukru we krwi spada poniżej 70 mg na decylitr) i hiperglikemia (zbyt wysokie stężenie cukru),
- kwasica ketonowa – to stan zagrażający życiu, który powstaje wskutek nagłego i dużego spadku insuliny we krwi,
- śpiączka cukrzycowa – zaburzenie poziomu glukozy może doprowadzić do utraty przytomności,
- neuropatia cukrzycowa – wskutek hiperglikemii dochodzi do uszkodzenia obwodowego układu nerwowego, a neuropatia może się objawiać np. zaburzeniami czucia,
- retinopatia cukrzycowa – cukrzycowa choroba oczu, która powoduje pogorszenie wzroku, uszkodzenie siatkówki, a nawet zaćmę,
- nefropatia – zaburzenia funkcjonowania nerek.
Jakie dobre nawyki pozwolą ustrzec się przed chorobami wywoływanymi przez nadmierne spożycie cukru?
- słodycze, fast foody czy białe pieczywo traktuj jako żywność rekreacyjną lub całkowicie je odstaw,
- surowe warzywa oraz kiszonki spowalniają wchłanianie cukru do krwi – jeśli zatem zamierzasz zjeść np. białe pieczywo, to warto wcześniej przekąsić np. pomidora,
- dieta o niskim indeksie glikemicznym da dużo energii. Z kolei posiłki bogate w cukry proste sprzyjają senności, wywołanej przez wahania glukozy.
- regularność ma znaczenie – najlepiej jeść posiłki o stałych porach.
Podstawowa diagnostyka, ruch i czas wolny
- ruszaj się — aktywność fizyczna poprawia insulinowrażliwość. Nie musisz katować się intensywnymi treningami – wybierz taką aktywność, jaka sprawia Ci przyjemność. Nawet spokojne, ale regularne spacery robią robotę!
- odstaw używki – unikaj alkoholu i palenia papierosów.
- badaj się – minimum raz w roku należy sprawdzać poziom glukozy. Jeśli zauważyłeś u siebie objawy insulinooporności, to warto poprosić lekarza o skierowanie na krzywą cukrową.
Dieta z niskim indeksem glikemicznym
Pomocna w zapobieganiu i regulowaniu cukrzycy
Osoby, które doświadczają zaburzeń glukozy, powinny postawić na dietę o niskim indeksie glikemicznym, która nie powoduje gwałtownych skoków cukru. Indeks glikemiczny to wskaźnik, który pomaga ocenić, jak bardzo wzrośnie stężenie glukozy we krwi po zjedzeniu danego produktu. Jedzenie o wysokim indeksie glikemicznym powoduje gwałtowny wyrzut cukru – wtedy organizm wydziela większe ilości insuliny, której zadaniem jest obniżanie poziomu cukru. Z kolei częstym skutkiem nadmiernego wydzielania insuliny jest hipoglikemia reaktywna – niebezpieczny stan, kiedy poziom cukru spada poniżej normy. Wtedy możesz odczuwać nagły spadek energii, senność, a także mieć napady głodu.
Jakie produkty z niskim lub średnim indeksem glikemicznym zaleca się w profilaktyce cukrzycy?
- nieprzetworzone produkty bogate w błonnik pokarmowy (warzywa i owoce, pełnoziarniste pieczywo, płatki owsiane, siemię lniane, nasiona chia),
- węglowodany złożone (grube kasze, produkty pełnoziarniste jak np. chleb razowy, brązowy ryż, komosa ryzowa, płatki zbożowe bez dodatków),
- dobrej jakości mięso i ryby oraz owoce morza,
- jajka,
- tłuste sery,
- orzechy,
- surowe warzywa.
Wysoki indeks glikemiczny ma:
- białe pieczywo i inne produkty wykonane na bazie drobnej mąki,
- słodzone napoje,
- słone i słodkie przekąski.
Insulinooporność – ostatni dzwonek przed cukrzycą
Insulinooporność – to zaburzenie metaboliczne, w którym tkanki stają się oporne na działanie insuliny, odpowiedzialnej za obniżanie poziomu glukozy we krwi. Tym samym, niezdiagnozowana, zaniedbana insulinooporność z czasem prowadzi do zachorowania na cukrzycę typu 2. Wykrycie insulinooporności to taka czerwona lampka – sygnał, który jasno wskazuje, że pora zacząć o siebie dbać, jeśli chcesz uniknąć cukrzycy.
- Diagnoza insulinooporności nie jest wyrokiem – to stan, który da się odwrócić, dzięki diecie o niskim indeksie glikemicznym, zwiększeniu aktywności fizycznej, choć w niektórych przypadkach farmakoterapia jest konieczna. Wspomniana dieta opiera się na odpowiednim bilansowaniu węglowodanów w posiłkach.
- Insulinooporność można zdiagnozować poprzez wykonanie testu OGGT (doustnego testu obciążenia glukozą zwanego również krzywą cukrową). Przed badaniem Pacjent musi wypić roztwór z 75 g glukozy. Podczas trzypunktowego testu dochodzi do trzykrotnego pobrania krwi – najpierw na czczo, następnie po godzinie i po dwóch. Dzięki temu można sprawdzić, w jaki sposób zmienia się glikemia po spożyciu glukozy.
- Dobrym połączeniem jest wykonanie krzywej cukrowej i krzywej insulinowej za jednym pobraniem. Dzięki temu można sprawdzić, czy organizm wytwarza odpowiednie ilości insuliny w sytuacji spożycia dużej dawki glukozy.
Cukrzyca to choroba metaboliczna wywołana przez zaburzenia w wydzielaniu insuliny (hormonu trzustki, który odpowiada za metabolizm węglowodanów i regulację poziomu glukozy). Nieleczona cukrzyca może prowadzić do niewydolności wielu narządów, w tym nerek, oczu, serca czy naczyń krwionośnych.